ජාතික හෙළ උරුමය, ආචාර්ය මර්වින් සිල්වා, මුන්නේෂ්වරම් කාලි දේවාලයේ ප‍්‍රධාන කුරුක්කල්තුමා හා ජනාධිපතිවරයා ප‍්‍රධාන පිරිස් විසින් සාමූහිකව නිෂ්පාදනය කළ මුන්නේෂ්වරම් නාටකයේ විවේක කාලය පැමිණ තිබේ. මෙම නාටකයේ ත‍්‍රාසය, ආගමික වාත්සල්‍ය, බැලූ බැල්මට පෙනෙන අහිංසාව වැනි අංග නොඅඩුව තිබේ.
එහෙත් මේ දෙස බලන මට නම් අතිෂය භයානක හැඟවුම්කාරක ගණනාවක් මුන්නේෂ්වරම් නාටකයේ පෙනෙන්නේය. එ්වා කවරේද?
පශ්චාත් යටත් විජිත රාජ්‍යයක් ලෙස ශී‍්‍ර ලංකාව මේ ගමන් කරන්නේ කොහාටද? දකුණු ආසියාව ආගම් විසින් විශාල තෙරපුමක් ඇතිකරන ලද සමාජයකි. ඉන්දියාව එ් අතින් ගත් කළ ලෝකයේම අංක එකට සිටී. ශී‍්‍ර ලංකාව සිටින්නේ ඊට පහළින් වුවත් ආගමික ලබ්ධිය හා එ් හා බැඳුණු අසුන්දර කාරණා තව තවත් වර්ධනය කෙරෙන සමාජයක් ලෙස හැඳින්විය හැකිය.
අසාර්ථක රාජ්‍යයක් සිය පාලන නොහැකියාවේ අඩුව පුරවා ගන්නේ ආගම එ් තුළට රුවා ගැනීමෙනි. මුළු මහත් ජනතාවට වැළඳගත හැකි සමාජ ආර්ථික වැඩ පිළිවෙළක් හා එය කි‍්‍රයාත්මක කිරීමේ හපන්කමක් නැති පාලන තන්ත‍්‍රයක් එ් හේතුව නිසාම තමන්ට එරෙහිව එන ජන බලවේගයන් අඩපන කරන්නේ ආගම ඉස්සරහට දමමිනි.
ඉන්දියානු මහජන බලවේගයන් එයට නායකත්වය දුන් නායකයනුත් පූර්ව නිදහස් යුගයේ සිටම රට යහපත් දිසාවකට ගෙනයෑමට වෙර දැරූහ. දැන් එම කි‍්‍රයාවලිය තවත් උත්සන්න කරමින් ලෝකයේ බලසම්පන්න රාජ්‍ය අතළොස්ස අතරට පත්වීමට පවා ඉන්දියාවට හැකියාව ලැබී තිබේ. ආගමේ නාමයෙන් සිදුවූ සතිපූජා, ළමා විවාහ, සදාකාලික වැන්දඹුවන් වන ලක්ෂ සංඛ්‍යාත යුවතියන්, දේවදාසින් ආදී තිරස්චීන ඇවතුම් පැවතුම් ගණනාවක් නඩත්තු කළ සමාජයක් එ්වා එකින් එක ක‍්‍රමයෙන් ඉවත් කිරීමට හැකි රාජ්‍ය පාලන ක‍්‍රමවේදයක් දක්වා පරිවර්තනය වීමට සමත් විය. මනුෂ්‍යත්වයට නිගා කරන අසීමාන්තික ආගමික සහසිකත්වය සමග ඉන්දියානු සාමාන්‍ය නීතිය හා රාජ්‍ය පාලන නීතිය ඇතුලූ අනෙකුත් නිීතින් ද්වන්දව සටනක් කරමින් සිටී. එයින් රාජ්‍ය ජය ලැබීමේ ප‍්‍රථිපලය නම් අද ඉන්දියාව අත්පත් කරගෙන ඇති ලෝක පරිමාණ දියුණුවයි.
එහෙත් ශී‍්‍ර ලංකාව එහි අනෙක් පැත්තේ ඉලක්ක ජය ගනිමින් සිටී. කතෝලික දහම ලංකාවේ ව්‍යාප්ත කිරීමට හේතුවූ බලවත්ම බලපෑම් සහගත පුද්ගලයා සේ සැලකෙන ජාකෝබේ ගොන්සාල් වේස්ට සිය ව්‍යාප්තික කටයුතු සඳහා අවශ්‍ය, සිංහල, සංස්කෘත හා පාළි භාෂා පිළිබඳ දැනුම පමණක් නොව අදාළ ප‍්‍රදේශයන්හි විහාරස්ථානවල නැවතෙමින් කි‍්‍රස්තියානිය පැතිරවීමට පහසුකම් ලබාදිය හැකි මට්ටමක සහනශීලී බුදු දහමත් ලංකාවේ පැවතිණ. ලාභ චේතනාවන්ට වඩා අනෙකුත් ලබ්ධීන්ට දොරවල් විවරකරමින් එ්වායින් හමන සුළඟ හමුවේ නොසෙල්වී සිටිය හැකි බුදු දහමක් අපට ඇතැ’යි යන ආත්ම විශ්වාසයක් සහිත යතිවර පරපුරක් අපට අතීතයේ සිටියේය. එහෙයිනි විෂ්ණු, කතරගම දේවාල පැරණි විහාරස්ථාන අබියස පවා නිර්මාණය වූයේ. (එය ලාභ චේතනාවෙන් අද ඉදිවන දේවාලවලට සම නොකළ යුතුය.* වරදකරුවන් උලතියා මරණ, දෙදරුවන් වනේ ලා කොටන්ට දරුවන්ගේ මවට බල කරන, එ්කාධිපති බලහත්කාරය වෙනුවට සාපේක්ෂ සාධාරණ නඩු විභාගවලින් සමන්විත ඉංගී‍්‍රසි පාලන ක‍්‍රමය යහපතකැයි අගය කිරීමට සමත් භික්ෂු පරපුරක් එකදහස් අටසිය ගණන්වලම සිටියේය. එ් භික්ෂු පරම්පරාව අතින් විශිෂ්ට ආගමික සේවාවක්ද සාහිත්‍යමය සේවාවක්ද සිදු විය.
ලංකාවේ සිංහල පාලකයන් ගත් කළ ඞී. ඇස්. සේනානායකගේ කවර පාලන දුර්වලකම් තිබුණත් ඔහු රටේ සංවර්ධනය උදෙසා වූ කැපවීම අප හොඳින් දන්නා කාරණයකි. ඔහු පාලනය උදෙසා ආගම දඩමීමා කර ගැනීමට වෙහෙසුනේ නැත. ‘මම රට බලාගන්නම්. ඔබ වහන්සේ පන්සල බලාගන්නැ’යි හේනේපිටගෙදර ඥානසීහ හිමියනට ඞී. ඇස්. කී ප‍්‍රසිද්ධ කියමන බොහෝ දෙනා දන්නෝය. එයින් භික්ෂුන්ට සිදුවූ මහා සිත් තැවුල, බණ්ඩාරනායක රජ කරවූ මහා භික්ෂු බලවේගයක් දක්වා වර්ධනය විය. ඞී. ඇස්. තම පාලන කටයුතුවලට ආගම ගාවා නොගත්තත් මෙතෙක් සිටි පාලකයන් අතුරින් සිරිමා බණ්ඩාරනායක හැරුණු කොට හොඳම ප‍්‍රතිපත්ති ගරුක බෞද්ධයා ඔහු විය. සැන්දෑසමයේ අරලිය ගහ මන්දිරයේ මල්වත්තෙන් වට්ටියකට තමා අතින් මල් නෙලාගෙන පයින්ම කොල්ලූපිටියේ වාලූකාරාමයට යන ඞී.ඇස්. තනිවම බැති සිතින් බුදුන් වැඳ ආපසු එන්නේය. උගත්කම අතින් සියලූ පාලකයන් අතරින් අන්තිමයා ඔහු වුවත් ු රාජ්‍ය පාලනයේ දී සිය වැටහෙන නුවණින් යුතුව ආගම ගාවා ගැනීමෙන් ආගමටත් පාලනයටත් වන අවැඩ හොඳින්ම දුටු පාලකයා ඞී.ඇස්ය.
ඞී. ඇස් ගේ පාලනයෙන් දශක තුනකට පසු පාලනයට පැමිණි ජේ. ආර්. අනෙකුත් සියලූ වටිනා දේවල් සමග සෙල්ලම් කළා සේ ආගම සමගද සෙල්ලම් කළේය. සැබෑම නව ලිබරල්වාදි පාලකයෙකුගේ තතු මේ යැයි කියාපාමින් ඔහු ආගම නොතකා කි‍්‍රයා කළේය. බෞද්ධ හෘද සාක්ෂිය බලපෑමක් කළ හැකි දෙයක් ලෙස ජේ.ආර්. නොසැලකුවේය. භික්ෂූන් යනු පඬික්කම් පුරවන වැඩකටම නැති පිරිසක් යැයි කියන්නට ඔහු තෝරාගත්තේ සාහිත්‍ය උත්සවයකි. මෙම කියමන හා අදාළ ස්ථානය පිළිබඳ ඇති සංකේතාත්මක වැදගත්කම කවරනම් එකක්ද? ලබු¥වේ සිරිධම්ම හිමියන්ගේ වන්දනීය පූජ්‍යස්ථානය – ගැටඹේ විහාරස්ථානයට- කටුකම්බි ගැසීමත්, මාදුළුවාවේ සෝභිත හිමියන්ට මැරයන් ලවා පහරදීමටත් ජේ.ආර්ට හැකියාව ලැබුණේ ආගමික ලබ්ධිය ඔහුගේ හෘද සාක්ෂියට බලපෑමක් නොකළ නිසා නොවේද?
ඔහුගේ අනුප‍්‍රාප්තිකයා වූ ආර්. පේ‍්‍රමදාස ජනාධිපතිවරයා රාජ්‍ය පාලනය හා ආගම අතර වූ බාධකයන් සියල්ල බිඳ දැමූ පාලකයකු ලෙස සැලකිය හැකිය. ඔහුගේ පුත් සජිත් පේ‍්‍රමදාස නැවත රට පේ‍්‍රමදාස යුගයකට කැඳවාගෙන යාමට ජනතාවට ආමන්ත‍්‍රණය කළත් එවැනි ගෝති‍්‍රක පාලනයක් වෙත රට ගෙන යා යුත්තේ ඇයි? රාජ්‍ය වියදමෙන් තමන්ගේ බියපහකර ගැනීමට ආගම් නඩත්තු කළ පාලකයෙක් නවීනත්වයෙන් රට සැලකිය යුතු දුරක් පිටමං කිරීමට කටයුතු කිරීමේ හොඳම උදාහරණය ආර්. පේ‍්‍රමදාසය.
2005 ඇරඹෙන්නේ පේ‍්‍රමදාසගේ එ් විප‍්‍රකාරවල දෙවන යුගයදැයි සැකසිතේ. යුද්ධ ජයග‍්‍රහණයේ ආනුභාවය මතින් පමණක් මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාට කලකට අභියෝග විරහිත ප‍්‍රතාපවත් පාලනයකට උරුමකම් පෑ හැකිව තිබිණ. එහෙත් එය එසේ නොවී එකින් එක සමාජ කණ්ඩායම් ආණ්ඩුවට එරෙහිව පෙළ ගැහෙන්නේ ඔවුන් පෙලන සාධාරණ ගැටලූ නිසාය. එ්වායින් වැලකීමට පාලකයන් ගත හැකි හැම ආයුධයක්ම යොදාගනිමින් තිබේ. ඉන් එක් ආයුධයකි ආගම.
දඹුල්ලේ මුස්ලිම් ආගමික ස්ථානයන් කඩා බිඳ දැමූ බෞද්ධ මැරයන්ට නීති හා පාලන ආවරණයක් සැපයිණි. ගියවර මුන්නේෂ්වරම කෝවිලේ බිලි පූජාවට ගෙන ආ සතුන් ලොරියකට පටවාගෙන ආ මර්වින් සිල්වා ඇමතිවරයා පිළිබඳ කිසිදු පියවරක් නොගත්තා පමණක් නොව මෙවරද එ් භයානක රංගනය අවශ්‍ය නම් පැවැත්වීමට ඔහුට අවහිරයක් නොතිබුණේය. ආණ්ඩුවේ කොටස්කාර පක්ෂයක් වන හෙළ උරුමය, ජනාධිපතිවරයාත්, අධිකරණයත් මෙහෙයවමින් කටයුතු කළේ බිලිපූජාවට එරෙහිවය.
ශී‍්‍ර ලංකාව නම් වූ කුඩා රටේ ප‍්‍රසිද්ධ සිද්ධස්ථානයක සිය ගණනක් අහිංසක සතුන් මරා දැමීම පොදු බෞද්ධ හෘද සාක්ෂිය රිදවන බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නොවේ. ඝාතනයට විරුද්ධ පුරාතන ඉතිහාසයක්, අපට ඇත. එළාර රජු ජාතික ඉතිහාසයේ ගොඩනගාගත් වීරයාගේ සතුරා වුවත් ඔහුගේ ‘මාඝාත’ නමැති ඝාතනයට එරෙහි නීතිය චිරාත් කාලයක් තිස්සේ අපි ගෞරවයෙන් සිහිපත් කළෙමු.
එහෙත් ජාතික ඉතිහාසයෙන් හා එහි අධ්‍යාත්මයෙන් අපි වේගයෙන් ඉවත්වීමු. ජාතික ආධ්‍යාත්මයෙන් හිස් වූ අපගේ ආධ්‍යාත්මයේ ඉඩකඩට අප පුරවා ගත් ‘ලටපට’ අතර ඝාතනයද එකක් විය. ජාතික ප‍්‍රශ්නය සාකච්ඡුා මාර්ගයෙන් විසඳාගැනීමේ ඉඩකඩක් එහි මුල සහ මැද යුගයන් හිදී තිබුණු නමුත් එය එසේ නොකරවීමේ සමාජ බලවේගය රට තුළ ශක්තිමත් වූයේ සාම බලවේග අබිබවමිනි. පරිසමාප්ත අර්ථයෙන් ජෛනාගමට පමණක් දෙවන වන අහිංසාවාදයක් සහිත බුදුදහම මූලයේ තබාගෙන භික්ෂු සමාජයේ අති බහුතරය යුද්ධය එකම විසඳුම ලෙසට තෝරා ගත්හ. මේ තෝරාගැනීම හා එහි ලේ වැකි ප‍්‍රතිඵලය අපගේ ජාතික ඉතිහාසයේ ඝාතනයට එරෙහිව තිබූ සකලවිධ ගෞරවයන් වැදගැම්මකට නැති දෙයක් බවට පත් කළහ. අපගේ දේශපාලන භූමියේ ‘දේශපාලන විමර්ෂණයන්’ නොවන නිසා මේ ‘ඝාතන සාධාරණීකරණය’ යුද්ධයෙන් බැහැරට ගොස් ඇති ප‍්‍රමාණය මෙතෙකැයි පැහැදිලි නැත.
යුද්ධය නිම වී තිබේ. එහෙත් යුද්ධය නිසා බල ගැන්වුණු ඝාතන සංස්කෘතිය නැවතී නොමැතිවා පමණක් නොව වර්ධනයද වී තිබේ. දිනෙන් දින වාර්තාවන ඝාතන සඳහා පාදක හේතු ඉතාම හුදු පෞද්ගලික කාරණාය. හමුදාවෙන් විතැන් වූ සෙබලූ ඝාතන සංස්කෘතියේ විශිෂ්ට කාර්යභාරයක් කරමින් සිටී.
මෙයාකාර වූ සමාජයක මුන්නේෂ්වරම් නාටකයේ ඇති වැදගත්කම කවරාකාරද? කාලි දේවතාවිය මරණයට හා විනාශයට අධිපති දෙවඟනයි. ඇය වෙනුවෙන් බිලි පූජා ‘මංගල්‍යය’ පැවැත්වීම චිරාත් කාලයක් මුළුල්ලේ සිදුවන්නකි. ඇගේ දේවස්ථානයට පැමිණෙන බැතිමත්හු එහි එන්නේ යහපත් චේතනාවෙන් නොවේ. තම සතුරා හැඳි ගෑවී යන්නට මිරිස් ඇඹරීම වැනි විවිධ දේ කරති. එ් දේව භක්තිකයාගේ අයහපත් ප‍්‍රාර්ථනාවට පහසුකම් සැපයීමට සැදී පැහැදුණු නිල කපු මහත්තුරු බොහෝය. කාලිදේවාලය එ් අරුතින් ගත් කළ (යහපත් කිරීමට* මහත් වෙර වීරියෙන් සමාජය රජයයන,් සමාජ කි‍්‍රයාකාරින් දරණ උත්සාහයට එරෙහිව සිටින ආයතනයකි. එහෙයින් කාලිදේවාල සංස්ථාවම ලෞකික රාජ්‍යයේ පැවැත්මට හානිදායක එකකි. එහෙත් කාලි දේවාලය හා එහි දේව මෑණියෝ ශී‍්‍ර ලාංකික ජන සමාජයේ සැලකිය යුතු කොටසකගේ අධ්‍යාත්මික ආයතනයකි. එහෙයින් මානව අයහපත වෙනුවෙන් පෙනී සිටින ආයතනයක් හා නීත්‍යානුකූල රජයක පරමාර්ථ අතර ගැටුම සංසිඳවා ගන්නේ කෙසේද?
මෙය විසඳාගත් වැදගත් රාජ්‍යයන් දෙකක උදාහරණයන් දෙකක් මම ගෙනහැර පාන්නෙමි. බි‍්‍රතාන්‍යයේ ලන්ඩන් නුවර ශී‍්‍ර ලාංකික විෂ්ණු දේවාලයක් තිබේ. එය දහස් ගණනින් බැතිමතුන් රැුස්වන එනිසාම විශාල ධනස්කන්දයක් එකතුවන බලගතු ආගමික මධ්‍යස්ථානයකි. මෙහි ජීවත් වූ ශුද්ධ වූ ගවයා විෂ්ණු දේවාලයට යන එන ජනයාගේ නිරන්තර වැඳුම් පිදුම්වලට ලක් වූවෙකි. විෂ්ණු දෙවිඳුන්ගේ එක් නියෝජනයක් සේ සැලකුණු මේ පූජනීය ගවයාට ගවකුර වසංගත රෝගය වැළඳුනි. එහෙයින් ප‍්‍රාදේශීය පශු වෛද්‍ය ආයතනය මෙම ශුද්ධ වූ ගවයා මරා දැමීමට තීරණය කෙරිණ. එහෙත් විෂ්ණු දේවාලයේ භාරකාර මණ්ඩලය එංගලන්තයේ බලවත් නීතියක් වන ‘කැමති ආගමක් ඇදහීමේ හා එ් අදාළ ශුද්ධවස්තු ආරක්ෂා කිරීමේ’ පනත පදනම් කරමින් අධිකරණ කි‍්‍රයාවලියක් ඇරඹූහ. එය අවසානයේ මහා බි‍්‍රතාන්‍යයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය දක්වාම ඉදිරියට ගියේය. අවසන් ප‍්‍රතිඵලය වූයේ ‘ආගමික ඇදහීමේ නිදහස පිළිබඳ වරදවා වටහා ගැනීම් අබිබවා පොදු යහපත නැමති කාරණය ජයගනිමින් ශුද්ධ වූ ගවයා මරා දැමීමට තීන්දු කිරීමයි. මේ සඳහා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් ලියන ලද නඩු තීන්දුව පිටු 1700කින් සමන්විත විය.
දෙවැනි උදාහරණය කැනඩාවෙනි. 1983 න් පසුව රටේ ඇති වූ ජනවාර්ගික යුද්ධය හේතුවෙන් ශී‍්‍ර ලංකාව අතහැර කැනඩාවට සංක‍්‍රමණය වූ විශාල දෙමළ ජනගහණයක් එහි වාසය කරයි. මේ දෙමළ ජනයා බහුතරය ආගමික වශයෙන් හින්¥න්ය.
කැනඩාවේ පවත්නා අසීමිත ආගමික නිදහස පදනම් කරගෙන ඉදිව ඇති හින්දු කෝවිල් ගණන විශාලය. එ්වා අතර කාලි දේවමෑණියන්ට වෙන්වූ කෝවිල්ද තිබේ. මා වැඩිදුර සොයා බැලීමේදී එ් එකදු කෝවිලකවත් බිලිපූජා තබා සංකේතාත්මක එවැනි කි‍්‍රයාවක්වත් සිදු කෙරෙන්නේ නැත. එයට හේතුව වන්නේ සත්ව ආරක්ෂණ ආඥා පනත කැනඩාවේ ඉතා බලවත්ව කි‍්‍රයාත්මක වන හෙයිනි. කැනඩාව වැනි රටක් මිනිස් වර්ගයාට සපයන සමාජ ආරක්ෂණයම තුරුලතා, සතුන් හා භූමිය උදෙසාද කි‍්‍රයාත්මක වන හෙයිනි. සුනඛයෙකු හෝ බළලෙකු ඇතිකරන කැනේඩියානුවකු නීතියෙන් වලංගු සත්ව සුබ සිද්ධිය ඔවුන් අරබයා කි‍්‍රයාත්මක නොකරන්නේ නම් දඩ කන්නට සිදුවේ. වරෙක අපගේ ලාංකික මිතුරකු සිය උදෑසන ව්‍යායාම සංචාරයේදී කූඩුවෙන් බිම වැටුණු බිළිඳු වියේ පසු වූ ලේන් පැටියෙකු හුදු අනුකම්පාව නිසාම ගෙදර ගෙනැවිත් කිරිපොවා කූඩුවක් තනාදී රැුක බලා ගත්තේය. ඌ දුව පැන ඇවිදින වයසට පැමිණුණු පසු මුදාහැරීම හෝ සත්ව ආරක්ෂණාගාරයකට භාරදීමට සූදානම් විය. පරිසරයට මුදාහැරීමේ අදහස මගේ මිතුරා විසින් අත හැරියේ කලක් වියෝවී සිටි සතා අනෙකුත් ලේනුන් කෙසේ බාර ගනීද කියන සැකය නිසාය. එ් නිසා මගේද මැදිහත්වීමෙන් සත්ව සංරක්ෂණාගාරයක් වෙත අපි ලේන් පැටියා බාර දුනිමු. එම බාරදීමම ප‍්‍රශ්න වැලක ආරම්භයක් විය. එම නිලධාරින් අපට නීතිය කියා දුන්නේ බිළිඳු ලේනා බිම වැටී සිටි දුටු පළමු දිනයේ, ඒ මොහොතේම අප කළ යුතුව තිබුණේ 911 දුරකතනය අංකය අමතා ඒ පිළිබඳව දැනුම් දීමයි. එවෙලේම පැමිණෙන සත්ව සංරක්ෂකයන් එ් සතා භාරගෙන ඔහුගේ අභිවෘද්ධියට කටයුතු කරනු ඇත. එසේ නොකොට මගේ මිතුරා සන්තකයට ගැනීම සත්ව ආඥාපනත උල්ලංඝනය කිරීමකි. පළමුවරට නොදන්නා කමට අපට සමාව දුන් ඔවුන් දෙවන වර මෙවැන්නක් කිරීමට ඉඩක් නැති බව තදින් අවවාද කළේය.
සත්ව හිංසනය වැළැක්වීම රාජ්‍යයට අයත් කාර්යයකි. එය අන් සියල්ල අභිබවා සිටී. බටහිර රටවල් පමණක් නොව ඉන්දියාව වැනි රටවල් පවා රටේ නීතිය ආරක්ෂා කිරීම මුල් තැනක් ගෙන තිබුණත් ලංකාව වැනි රටක එ් නීතිය අබිබවා කාලි මෑනියන්ට, විෂ්ණු දෙවියන්ට, පල්ලියට එහි බිෂොප්වරයාට මල්වත්තට අස්ගිරියට කි‍්‍රයා කළ හැක්කේ, රාජ්‍ය ගමන් කරන්නේ ආගම් හා මිථ්‍යා විස්වාසයන්හි රෝද උඩ නිසාය.
කාලි මෑනියන්ගේ බිලිපූජාවන්ට විරුද්ධවන මර්වින් සිල්වා අමාත්‍යවරයාම නඩත්තු කරන විෂ්ණු දේවාලයක් කැලණියේ ඇත. ලෞකික රාජ්‍යයේ ඌව පළත් මහඇමතිවරයා එම ප‍්‍රාන්තයේ විිශාලම ආගමික ස්ථානය වන කතරගම දේවාලයේ බස්නායක නිලමේවරයාය. රාජ්‍ය නායකයා විරුද්ධ පක්ෂ නායකයා හා මැති ඇමතිවරුන් ගෙල පැළදි සුර හා අත්වල තට්ටු ගැසුණු පිරිත් නූල් කියාපාන්නේ ඔවුන්ගේ දේශපාලන ගමන යන වාහනය ආගමික එකක් බවය. එවැනි පාලකයන්ට කාලි දේවාලයේ කලහය කල්පවත්නා ලෙස විසඳිය නොහැකිය. පාලකයෝ කාලි මෑණියන්ට බියවෙති. බිලිපූජාවට එරෙහි අතුරලියේ රතනහිමි හින්දු ආගමේ ප‍්‍රවාදයන් බුද්ධාගමේ න්‍යායන් අනුව විනිශ්චය කරති. එ් එළඹුම් දෙකම වැරදිය. කළ යුත්තේ ‘රජුන්ගේ දේ රජුන්ටත් දෙවියන්ගේ දේ දෙවියන්ටත්’ හිමි කෙරෙන ලෞකික රාජ්‍ය පාලනයක් සාදා ගැනීමයි. මිථ්‍යා විශ්වාසයන් අභිබවනය කළ නොහැකි ආණ්ඩුවලට මෙවැනි ආගමික ගැටුම් කවදාවත් වැළැක්විය නොහැකිය. එ් පාලකයන්ද අර්බුදයේම කොටසක් හෙයිනි.
චන්ද්‍රරත්න බණ්ඩාර
